Cap sur l'Ecole inclusive en Europe.
Czas trwania : 70 minut.
Czytanie fiszek – 15 minut,
Podzielenie na grupy i przydzielenie zadania – 10 minut,
Dyskusja w grupach – 15 minut,
Grupowa prezentacja na forum – 10-15 minut,
Podsumowanie – 15 minut.
Model medyczny, dominujący w późnych latach 60, jest najbardziej tradycyjnym sposobem postrzegania osoby z niepełnosprawnością. W ramach tego paradygmatu osoba niepełnosprawna nie jest traktowana jako człowiek (podmiot), lecz jako „przypadek medyczny”, jako obiekt badań lekarzy i pracowników medycznych.
Model społeczny (rozwijany od lat 90. XX wieku) jest oparty na idei praw człowieka i promuje pełne uczestnictwo osób z niepełnosprawnością w życiu społecznym. W ramach tego paradygmatu obywatelskiego osoba z niepełnosprawnością jest traktowana jako podmiot – uznaje się, że powinna ona skorzystać ze wszystkich możliwości dostępnych dla każdego obywatela. Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych jest przykładem takiej refleksji na temat niepełnosprawności. Wprowadza ona nową, rozwojową definicję niepełnosprawności, według której termin „osoby z niepełnosprawnościami” (art. 1) obejmuje osoby z długoterminowymi fizycznymi, psychicznymi, intelektualnymi lub sensorycznymi niepełnosprawnościami, które, w styczności z różnymi przeszkodami, mogą wpłynąć negatywnie na ich pełny i efektywny udział w życiu społecznym, na zasadzie równości z innymi.
Przeprowadzenie::
Rozdaj uczestnikom fiszkę źródłową: „Od modelu medycznego do modelu biopsychospołecznego”. Następnie poproś uczestników o wypisanie różnych instytucji, usług i słownictwa związanego z modelem medycznym lub biopsychospołecznym (osoba przeprowadzająca szkolenie zapisuje odpowiedzi na tablicy).
Przykłady instytucji i usług społecznych (mogą różnić się w zależności od kraju, w którym przeprowadzane jest szkolenie): Domy Pomocy Społecznej, szkoły specjalne, przerwa wytchnieniowa, dzienne ośrodki dla dorosłych z niepełnosprawnościami (typu WTZ, ŚDS), klasyfikacja DSM, klasyfikacja ICD, klasyfikacja ICF, zatrudnienie wspomagane, zarudnienie chronione, mieszkania chronione, szkoły ogólnodostępne, ośrodki wczesnej interwencji, asystent osoby z niepełnosprawnością, nauczyciel wspierający.
Słownictwo: pacjent, klient, obywatel, opieka, wsparcie, ubezwłasnowolnienie, wspierane podejmowanie decyzji, upośledzenie, osoba z niepełnosprawnością, definicja niepełnosprawności z Konwencji, definicja niepełnosprawności w prawodawstwie krajowym.
Zadaniem uczestników podzielonych na 3-4-osobowe grupy jest znalezienie instytucji, usług i słów wymienionych w modelu medycznym i tych, które pasują do modelu biopsychospołecznego.
Spodziewane odpowiedzi:
Celem jest wywołanie w uczestnikach refleksji odnośnie tego, że zmiana w definiowaniu niepełnosprawności jest procesem, który nadal trwa.
Część instytucji, usług, czy słownictwa (zwłaszcza określeń obowiązujących w prawodawstwie krajowym) nadal medykalizuje niepełnosprawność.
Dzieje się tak najczęściej w ramach instytucji takich jak: szkoły specjalne, domy pomocy społecznej, ośrodki pomocy społecznej. Istnieją jednak nowe wzorce, z których można korzystać – zapisane w Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami. Warto zwrócić uwagę na klasyfikację ICF, która funkcjonowanie osoby z niepełnosprawnością ukazuje w ramach nowego modelu biopsychospołecznego. Również usługi takie jak zatrudnienie wspomagane, asystent osobisty, czy wspierane podejmowanie decyzji wspierają samostanowienie i pełne włączenie osób z niepełnosprawnościami w główny nurt życia społecznego.
Uczestnicy kursu powinni mieć świadomość tego, że język kreuje świadomość, dlatego tak ważne jest używanie słownictwa, które nie stygmatyzuje, a upodmiotawia osoby z niepełnosprawnością. Osoba z niepełnosprawnością przestaje być pacjentem, osobą upośledzoną, trudnym uczniem, a staje się obywatelem, który aby żyć w zgodzie ze swoim potencjałem otrzymuje odpowiednie wsparcie, aby podejmować samodzielne decyzje o swoim życiu.
Narodzony w latach 60. XX wieku w USA oddolny ruch „disability pride” jest oznaką tego, że osoby z niepełnosprawnościami chcą same o sobie decydować i same potrafią walczyć o przestrzeganie ich praw obywatelskich. Obecnie specjaliści nie są już jedynymi osobami, które wiedzą co jest dla nich „dobre” i czego im potrzeba do rozwoju potencjału i podnoszenia jakości życia. Ta zmiana w podejściu do definiowania niepełnosprawności powoli przenika i kształtuje legislację w krajach partnerskich.
W jednych krajach jest ona bardziej widoczna w innych mniej. Jednak z czasem wszystkie kraje będą musiały dostosować prawodawstwo do standardów zapewniających równouprawnienie osobom z niepełnosprawnościami.
